Covid-19 Gerçeği?
- Ayşenur Saygılı
- 16 Nis 2020
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 17 Mar 2021
Şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs (SARS-CoV) ve Orta Doğu solunum sendromu koronavirüs (MERS-CoV), 21. yüzyılın başlarında insanlarda ortaya çıkan iki bulaşıcı ve patojenik(hastalık yapıcı) virüstür.
COVID-19: CO(Corona Virus Family), VI(Virus), D(Disease), 19(2019)
Her iki virüste de yarasalardan kaynaklandığı düşünülmekte.
Elde edilen verilerde ;SARS-CoV ve MERS-CoV ile ilişkili genetik olarak çeşitli koronavirüsler dünya çapında yarasalarda keşfedildiği ortaya çıkmıştır.
Koronavirüs, (COVID-19 ,Coronavirus) Aralık 2019'un başında Çin'in Wuhan kentinde başladı. Aralık ayı sonlarına doğru yetkililerin dikkatine sunulan ve araştırma sonrasında üçüncü sırada acil durum olarak ilan edildi.
2015-2017 yılları arasında Zhejiang eyaleti, Çin'in Zhoushan şehrinde 334 yarasa toplandı. Korunmuş koronaviral protein RdRp'nin PCR amplifikasyonu, buna ait yarasaların% 26.65'inde koronavirüsler tespit edildi . 29,8022 nükleotid (nt) uzunluğunda olduğunu gösterdi.
Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edilmiştir
31 Ocak 2020'de DSÖ(WHO) ve Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) ve son olarak 11(on bir ) Mart 2020'de bir salgın olarak ilan etti. 16(on altı) nisan itibariyle 2.081.969 kişi enfekte olduğu açıklandı.
Coronavirüs familyası olan Coronavirüsler (CoV'ler), bir RNA virüsü için bilinen en büyük genom olan yaklaşık 26-32 kilobaz büyüklüğünde olup zarflı virüslerdir. (Şekil 1)
Şekil 1 : Rna Yapısı
'Koronavirüs' terimi, elektron mikroskopu altında gözlendiğinde CoV virionlarının görünüşünü ifade eder, burada virüs zarındaki çıkıntıları, Latince taç anlamına geldiğinden dolayı bu ismi alır.
Tüm koronavirüsler, genomlarının organizasyonu ve ekspresyonunda benzerlikleri vardır. 14(on dört) fonksiyonel açık 5' reading (okuma) çerçevesine (ORF) sahiptir. Yapı protein Spike (S ), zarf (E), membran (M) ve nükleokapsid (N) (Şekil 2). CoV'ler filogenisi baz alındığında dört türe ayrılır: alfa-CoV
(grup 1), beta-CoV (grup 2), gama-CoV (grup 3) ve delta-CoV (grup 4) (Şekil 3)
Şekil 2 : Koronavirüsün Yapısı ve Genomu
14(on dört) fonksiyonel açık okuma çerçevesine sahiptir. Bunlardan ORF 1a ve 1b replikaz ve yapısal proteinleri kodlar. Yapısal genler arasında yer alan ORF 3a, 3b, 6, 7a, 7b, 8a, 8b ve 9b bölgeleri homologları olmayan aksesuar proteinleri kodlamaktadır. Diğer 4 bölge ise; ORF 2’de S, ORF 4’de E, ORF 5’de M ve ORF 9’da N olarak bilinen majör yapısal proteinleri kodlamaktadır. Bunun yanında ORF 1 bölgesinde toplam 16 NSP (non- structurel proteins; nsp1-16) proteini yer almaktadır
Şekil 3 : Koronavirüsün Türleri Arasındaki Bağlantısı
SARS-CoV insan ve hayvanlarda epitel hücreler, lökositler ve tümör hücreleri gibi çeşitli dokularda bulunan ve hücre yüzeyinde sergilenen bir adhezyon molekülü olarak bilinen CEACAM1 reseptörlerine bağlanarak virüse ait genom konak hücre içine giriş yapmaktadır .
Viral hücre yüzeyinde glikoprotein yapıda olan S proteini, virüsün tutunması ve konak hücreye girişinde önemli bir yer tutar. S proteini, yapısal bir protein olup aynı zamanda konak seçimi ve doku tropizminde(yönelim) de rol alır. S proteinlerinin genetik varyasyonunun, korona virüslerin virülanslığı (hastalığa neden olma yeteneğidir) üzerine de etkisi olduğu aynı zamanda antikor ve anti viral peptidlerin nötralize edilmesi için de yer aldığı bilinmektedir.
Konak hücrede yapısal proteinler olarak bilinen S, M ve N proteinleri bir araya gelerek endoplazmik retikulum (ER) aracılığı ile golgi ara bölmesine yerleştirilmekte ve golgi aygıtından geçen kompleks genetik materyal olan RNA ve yardımcı diğer proteinler ile birleştirilerek yeni SARS-CoV’u oluşturmaktadır. Virionun birleştirilmesinde yapısal proteinler ile Orf7a ve Orf7b yardımcı proteinlerinin beraber görev yaptığı bilinmektedir. Böylelikle konak hücrede oluşan virüs, ekzositoz yoluyla konakçıdan dışarı salınarak enfeksiyonlara neden olmaktadır.
Yorumlar